پیروزی روحانی در دور اول با بیش از 20 ملیون رأی

‏

پاسخ محمد توسلی به نظرخواهی ماهنامه اندیشه پویا در اول اردیبهشت 96 :

پیروزی روحانی در دور اول با بیش از 20 ملیون رأی

１.            به نظر شما دوازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری به کدام انتخابات‌ در تاریخ جمهوری اسلامی شبیه‌تر است؟

این انتخابات به انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری مربوط به دور دوم آقای خاتمی در سال 1380 شبیه تر است. زیرا در آن انتخابات هم جریان محافظه‌کار و دولت پنهان با تمهیدات مختلف از جمله بازداشت‌های گسترده تلاش کردند تا آقای خاتمی برای دوره دوم کاندیدا و یا انتخاب نشود. اما در پی رشد اجتماعی مردم و افزایش واقع بینی و اقداماتی از جمله بیانیه معروف زنده‌یاد دکتر یدالله سحابی که ضمن آن از مردم دعوت به حضور و شرکت در انتخابات و رأی به آقای خاتمی شده بود؛ تلاش محافظه‌کاران با شکست مواجه شد و آقای خاتمی با رأی بیشتر از دوره اول برای تداوم دولت اصلاحات انتخاب شد.   

２.            جدی‌ترین رقیب روحانی در انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو چه کاندیدایی است؟

ظاهرا آقای رئیسی که غیر منتظره وارد عرصه انتخابات ریاست جمهوری شده و از حمایت دور از انتظار محافظه‌کاران و رسانه‌های عمومی و قدرت های پنهان برخوردار بوده است، بایستی جدی‌ترین رقیب روحانی قلمداد شود.

３.            به نظر شما آیا طرح کاندیدای پوششی در نهایت به ضرر اصلاح‌طلبان است یا به ضرر ایشان

با توجه به رایزنی‌هایی که در روزهای پایانی ثبت نام نامزدها، به عمل آمده است به نظر می رسد طرح نامزد سایه یا پوششی اگر درست مدیریت شود می‌تواند به مصلحت همه از جمله اصلاح طلبان باشد.

４.            در یک رقابت فرضی میان حسن روحانی و محمود احمدی‌نژاد، احمدی‌نژاد با شعارهای پوپولیستی خود، چند درصد شانس پیروزی دارد؟

 با توجه به سوابق و کارنامه دو دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد که اکثریت مردم آگاه ایران با پوست و گوشت واستخوان خود پیامد های آن را لمس کرده و می کنند، شانس پیروزی ایشان در حد صفر است؛ زیرا اکثریت جامعه ما از رشد و بلوغی بهره مند شده‌اند که دیگر از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شوند.

５.            موج پوپولیسم به تضعیف بسیاری از دموکراسی‌ها و نظم‌های مستقر در جهان انجامیده است. با توجه به قرار داشتن دولت اعتدال در موقعیت پوزیسیون، خطر مواجهه اصلاح‌طلبان با یک خیزش پوپولیستی علیه خود را در انتخابات اخیر و در افق انتخابات سال ۱۴۰۰-به تفکیک- چقدر جدی می‌بینید؟

خطر موج پوپولیسم همان گونه که جامعه باز و آزاد آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است؛ بدون تردید می‌تواند جامعه ما را هم متاثر سازد، به ویژه در سطح روستاها، شهرهای کوچک، حاشیه شهرهای بزرگ و حتی در کلان‌شهرها. آن بخش از جمعیت، خواه از طبقات فرودست اجتماعی و یا اقشار نوکیسه که منافعشان اقتضائاتی دارد و یا از آگاهی کمتری برخوردارند، هم می‌توانند، امروز و هم در آینده، تحت تاثیر شعارهای اقتصادی واهی و البته دهان‌پرکن قرار گیرند و به‌ویژه در شرایط کنونی با سوءاستفاده از عواطف مذهبی اقشار سنتی جامعه و یا تحریک و عدم پاسخ‌گویی مسوولانه به مطالبات قومیتی این احتمال کمابیش مطرح است و بنابراین باید خطر بازتولید پوپولیسم و تسلط او بر ارکان قدرت سیاسی را جدی گرفت. برای پیشگیری از موج پوپولیسم در هر دو زمینه اقتصادی و تحریک ناصواب عواطف مذهبی و قومیتی؛ طیف اصلاح طلبان و همه احزاب، نهادهای مدنی و همه آگاهان جامعه در کنار مسئولان دولتی مسئولیت سنگینی بر عهده دارند تا با اطلاع رسانی به موقع و آگاهی بخشی از یک سو و با انجام اقدامات موثری در زمینه بهبود شرایط زندگی و بالابردن شاخص‌های رضایت عمومی و توسعه پایدار و متوازن از سوی دیگر، مطالبات اجتماعی را مدیریت کنند و زمینه‌های موج پوپولیستی را خنثی سازند.

6       - پیش‌بینی شما از نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری چیست؟ (روحانی در مرحله اول پیروز خواهد شد/ روحانی در مرحله اول انتخابات شکست خواهد خورد/ انتخابات دومرحله‌ای شده و روحانی در مرحله دوم پیروز خواهد شد/ انتخابات دومرحله‌ای شده و روحانی در مرحله دوم شکست خواهد خورد)

اگر آقای روحانی رد صلاحیت نشود و انتخابات بدون حاشیه و سلامت برگزار شود، با ترکیب فعلی نامزد های محتمل، ایشان، همچون آقای خاتمی در سال 80، در مرحله اول پیروز خواهند شد.

7- پیش‌بینی شما از میزان رای روحانی در انتخابات پیش‌رو چقدر است؟ چند میلیون رای؟

اگر انتخابات بدون حاشیه و سلامت برگزار شود، میزان رأی آقای روحانی بیش از بیست ملیون خواهد بود. روحانی در سال 92 حدود 51 درصد رای داشت. چنان‌چه آرای او در این دوره به بالای شصت درصد صعود کند، حاوی پیامی اجتماعی است که می‌تواند دست او را در پیگیری حقوق ملت و بهبود شرایط داخلی بازتر کند.

8-.مهم‌ترین کلیدواژه‌ای که رقابت‌های انتخاباتی را به ضرر روحانی به پیش می‌برد چیست؟

مشکلات اقتصادی و معیشت مردم و عدم تحقق برخی وعده های انتخاباتی سال 92 مهم‌ترین چالشی است که پیش پای آقای روحانی در رقابت‌های انتخاباتی قرار می‌گیرد. البته پرسش‌هایی هم از سوی طیف تحریمی‌ها مطرح است که طرح و دامن زدن به آن‌ها در شرایط انتخابات ممکن است مطالبات را افزایش دهد و ایجاد ناامیدی کند که آن هم در نهایت به ضرر روحانی خواهد بود: تداوم فضای امنیتی نه تنها بر حوزه فعالیت‌های سیاسی که بر حوزه کسب و کار و سرمایه‌گذاری خارجی از جمله این موارد به شمار می‌رود. شایسته است که آقای روحانی با توضیحاتی صادقانه و قانع‌کننده خود هم دستاوردهای دولت خود را در این زمینه‌ها توضیح دهد و هم به طور شفاف در خصوص موارد عدم تحقق وعده‌های خود؛ محدودیت‌ها و موانع را به آگاهی مردم برساند.

9-   مهم‌ترین کلیدواژه‌ای که رقابت‌های انتخاباتی را به نفع روحانی می‌تواند به پیش ببرد چیست؟

مذاکرات موفق برجام و دستاوردهای بین المللی و داخلی آن در عرصه روابط بین الملل و رفع مشکلات داخلی. آمار و اطلاعات شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی چهار سال اخیر و مقایسه با شاخص‌های نظیر دو دوره ریاست جمهور آقای احمدی نژاد که مورد حمایت مطلق و همه جانبه محافظه‌کاران بوده است می تواند نقش آگاهی بخشی داشته و برنامه تخریبی علیه دولت روحانی را خنثی کند. لازم است که این توضیحات به زبانی صورت گیرد که قابل فهم عمومی باشد و اعتماد مردم و اقناع افکار عمومی را به دست آورد.

۱۰ - آیا با توجه به واقعیت‌های سیاسی یک دهه اخیر در ایران، دو قطبی راست و چپ، یا اصولگرا و اصلاح‌طلب، همچنان معنادار است؟ یا اینکه دوقطبی استثناگرایان ﴿با نگاه آخرالزمانی و پوپولیستی در سیاست﴾ و عادی‌سازان ﴿طرفداران نرمالیزه شدن شرایط﴾ توضیح‌دهنده واقعی‌تری از جناح‌بندی‌های سیاسی در ایران است؟

به نظر بنده دو واژه "محافظه کار" و "اصلاح طلب" روشن تر واقعیت های گروه های اجتماعی – سیاسی ایران را مشخص می کند. محافظه کاران که مدعی اصولگرایی هستند به دنبال حفظ وضع موجود با تکیه بر ادبیات اسلام سنتی و منافع طیف خاصی در جامعه هستند. اصلاح طلبان که نگاه جامعه محور دارند به دنبال تحقق مطالبات تاریخی ملت ایران از انقلاب مشروطه، نهضت ملی ایران و آرمان های اولیه و اصیل انقلاب اسلامی 57 که در اصول قانون اساسی تبلور دارند، هستند. محافظه‌کاران به حکومت از بالا توجه دارند ولی اصلاح طلبان به حکومت از پایین و حاکمیت واقعی مردم بر سرنوشت خود تاکید دارند.

۱۱ - رویکرد اقتصادی دکتر نیلی، حلقه نیاوران، و بازوی اقتصادی دولت روحانی، با انتقاداتی از سوی برخی نیروهای چپ‌ترِ جبهه اصلاحات در ماه‌های گذشته مواجه بوده است. به اعتقاد شما این انتقادات که اصلی‌ترین انتقادات در جبهه اصلاحات نسبت به دولت اعتدال بوده، چقدر واقع‌بینانه و چقدر غیر‌واقع‌بینانه بوده‌اند؟

ریشه و محور اصلی انتقادات به رویکرد کارشناسان اقتصادی دولت روحانی به نظر می‌رسد بیشتر تحت تاثیرات فرهنگ چپ بعد از انقلاب است که تصور می‌کردند دستیابی به فضیلت عدالت مستلزم تمرکز کارها، مشابه کشور های بلوک شرق با دیدگاه های  مارکسیستی، در دست دولت و اعمال محدویت بر بخش خصوصی است. پیامد چنین نگرشی به تدریج کشور را با وضعیت باد کرده دولت فعلی مواجه ساخته است که درآمدهای دولت گاهی حتی برای پرداخت حقوق کارکنان دولت هم کافی نیست و عملا اعتبارات بودجه های عمرانی به صفر نزدیک شده است. به نظر راقم این سطور، بخشی از این‌گونه انتقادات واقع بینانه نیستند و ضرورت دارد دولت با تصویب و اجرای لایحه مدیریت شهری کلیه خدمات مورد نیاز مردم را، چون کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، در شکل دولت‌های محلی و پارلمان شهری، به خود مردم و بخش خصوصی واگذار نماید و با کوچک شدن دولت و صرفه‌جویی در هزینه‌های زائد، اعتبارات را صرف توسعه کلان کشور بنماید.

۱۲ - چنان‌که مشاور رئیس جمهور اعلام کرده است ایران با شش ابربحران در «منابع آب کشور»، «مسائل زیست محیطی»، «صندوق بازنشستگی»، «بودجه دولت»، «نظام بانکی» و «بیکاری» مواجه است و نیروهای سیاسی فارغ از مرزبندی با جناح مقابل خود، در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، شوراها یا مجلس، برای رفع این بحران‌ها باید برنامه داشته‌باشند. چه نمره‌ای ﴿از یک تا بیست﴾ به برنامه‌محوریٍ اصلاح‌طلبان می‌دهید؟

نمره قابل قبول 14

۱۳ - در صورت پیروزی روحانی در انتخابات پیش‌رو، در اولویت‌ترین برنامه‌ای که باید در ۴ سال دوم ریاست‌جمهوری پی گرفته شود چیست؟ (همچنان عادی سازی روابط خارجی و ادامه برجام / مبارزه با رکود اقتصادی و بیکاری/ ایجاد فضای باز سیاسی و تحقق آشتی ملی/ یا... )

تقویت ظرفیت و کارآمدی وزرا و مدیران ارشد دولت از طریق جذب اشخاص جوان‌تر، اصلاح ساختار دولت با اجرای قانون مدیریت شهری و سپردن کار مردم به خود مردم با تشکیل پارلمان های شهری و کوچک کردن دولت برای تصدی وظائف ستادی دولت. مطالعات اقتصادی حکایت از این دارند که حتی افزایش درآمد نفتی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی و به ویژه رکود را مهار کند. سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران یک ضرورت بی‌بدیل جهت برون رفت از بحران‌های کنونی است: اعم از بحران آب یا بحران اشتغال و ...... و پیشنیاز سرمایه گذاری امنیت قضایی است.

در همین راستا بهبود شرایط سیاسی و پیگیری توسعه سیاسی در ایران، پیش‌نیاز پاسخ‌گویی و پیگیری سایر برنامه‌های دولت در حوزه‌های اقتصادی و روابط بین‌الملل به حساب می‌آید، از این رو پیشبرد پروژه وفاق ملی و مهار فضای امنیتی در راستای افزایش شاخص‌های تحقق حقوق شهروندی و حاکمیت ملت و میدان دادن به فعالیت و گسترش نهادهای مدنی، به بروز زمینه‌هایی برای اعتماد و همکاری عمومی در عرصه داخلی و بین‌المللی منجر خواهد شد. هیچ دولتی و از جمله دولت ایران بدون همکاری موثر نهادهای مدنی نمی‌تواند و نباید انتظار پیشبرد برنامه‌های خود را داشته باشد.

منبع: ماهنامه اندیشه پویا- شماره 42 – اردیبهشت 96