خوزستان را دریابیم

 

بسمه تعالی

خوزستان را دریابیم

این روزها فریاد «العطش» از استانی بر می‌خیزد که بیش از یک سوم منابع آب‌های سطحی کشور را در آن جریان داشت.  فغان از «فقر» و «بیکاری» در منطقه‌ای که قلب اقتصاد نفتی ایران است و جایگاه دوم را در تولید ناخالص داخلی کشور دارد. نفس‌های مردمانی به شماره افتاده است که در طول هشت سال جنگ ویران‌گر از پا نیافتادند و هزاران نفر از فرزندان‌شان را به پای وطن فدا کردند. سدهای بسیاری در خوزستان ساخته شد بدون آن‌که برای معیشت و زیست ده‌ها شهر و روستای متاثر از آسیب‌های «سدسازی» تدبیری اندیشیده شود. نفت و گاز، این شیره جان خوزستان مکیده شد بدون آن‌که تاثیری شایسته بر رفاه مردمان آن داشته باشد. افزون بر آن، پیامد همه این‌ها تشدید بحران‌های زیست‌محیطی نیز بوده است. خوزستان عمیقاً در رنج است و گرفتار دردهایی مزمن. افسوس که زنگ خطر تشدید روزافزون مشکلات، به رغم سال‌ها مشاهده سیل مهاجرت از استان، شنیده نشد. معضلات امروز این منطقه نباید تنها به یک مساله فروکاسته شود. زیست اجتماعی استان با حداقل سه ابربحران «آب» و «محیط زیست» و «فقر» تهدید می‌شود.

 نهضت آزادی ایران اعلام می‌کند که گذار از این مهلکه نیازمند میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری برای اصلاح و توسعه زیرساخت‌ها، ایجاد رونق اقتصادی و نیز تطبیق شرایط کشاورزی منطقه با تغییرات اقلیمی است و ضمن آن ‌که ارایه تعریف صحیح از مسایل و مشکلات استان خوزستان را لازم می‌داند و باور دارد که هرگونه برخورد امنیتی با مطالبات به‌حق شهروندان و سرکوب اعتراض‌های مسالمت‌آمیز، سبب تشدید مشکلات و تعمیق اعتراض‌ها خواهد شد. امواج شکایاتی که به «خیابان» کشیده می‌شود، ریشه در سال‌ها کم توجهی‌، تمرکزگرایی و سوء‌مدیریت‌ دارد که صبورانه از سوی این مردم تحمل شده است.  راه‌حل «بحران خوزستان» اما جدای از راه‌حل بحران‌های کلان کشور نیست. در شرایطی که بیم عدم تحقق پنجاه درصدی منابع بودجه سال 1400 می‌رود، چگونه می‌توان منابعی را به سوی حل مشکلات این استان هدایت کرد؟ چگونه می‌توان در مسیر جایگزینی شغل‌های از دست رفته و «معیشت ویران‌شده» سرمایه‌گذاری کرد؟

مشابه مشکلات و بحران‌های خوزستان در نهان بسیاری از استان‌های دیگر کشور نیز وجود دارد که در شرایط پیش‌بینی نشده، ناگهان سر بر می‌آورد و حاکمیت را تهدید می‌کند. رفع مشکلات یاد شده مستلزم تغییر بنیادین راهبردهای کلان اداره کشور و اولویت دادن منافع ملی بر جهت‌گیری‌هایی است که در چهار دهه اخیر سبب از دست رفتن فرصت‌های توسعه و بحران‌سازی مستمر در عرصه‌های گوناگون شده است. رفع این عارضه مستلزم تمرکززدایی از قدرت، پاسخگو شدن حاکمیت، توجه به دیدگاه‌های کارشناسی، بسط مدیریت شورایی، مشارکت مردم در سرنوشت خویش و اصلاحات ساختاری و فسادزدایی از حکومت و جامعه است.

نهضت آزادی ایران باور دارد که راهکار اساسی برای برون‌رفت از بحران‌های ساختاری کشور، تمرکززدایی در ساختار مدیریت کشور است که پیامدهای آن در چهار دهه گذشته بر کسی پوشیده نیست. تحول دیدگاه «ایران برای اسلام» به راهبرد «اسلام برای ایران» ضرورت دیگری است که در راستای تحقق برنامه‌های توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، امکانات محدود کشور را در اختیار داخل کشور - به ویژه مناطق محروم از جمله خوزستان ـ قرار می‌دهد و تنها در این شرایط است که ایران می‌تواند الگویی تأثیرگذار در کشورهای منطقه باشد. 

نهضت آزادی ایران ضمن ابراز هم‌دردی با مردم رنج‌کشیده خوزستان و تسلیت به خانواده جان‌باختگان حوادث اخیر، یادآور می‌شود که مشکلات این استان، راه‌حل کوتاه‌مدت و سریع نخواهد داشت. راه‌حل‌ کسانی که بر آتش خشونت و بر هیمه این خشم و درد می‌دمند و وعده تغییرات یک‌شبه می‌دهند، مصداق فرصت‌طلبی است و هیچ تناسبی با واقعیات موجود در خوزستان ندارد. حتی وعده مسئولان و اقداماتی از جنس «رهاسازی آب سدها» نیز نتیجه‌ای جز تسکین موقت بحران و به تعویق انداختن آن نخواهد داشت، در حالی که «مطالبه‌گری مدنی» می‌تواند با ایجاد و تقویت ظرفیت‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد توانمند، بر پایه مهار و مدیریت «بحران خوزستان» استمرار یابد و با نظارت سازماندهی‌شده، حاکمیت را وادار به پذیرش واقعیات و انجام اصلاحات نهادی کند و در گذار از بحران‌های جاری کشور یاری رساند.

نهضت آزادی ایران باور دارد که افزون بر ضرورت تقویت همبستگی ملی و تلاش برای پیشگیری از فراگیر شدن خشونت، باید به رنج مضاعف و عصبانیت مزمن ناشی از تبعیض‌ها علیه خواهران و برادران عرب ساکن این منطقه و به رسمیت نشناختن هویت ایشان نیز توجه شود. ملاحظات امنیتی مربوط به اقلیت‌های جدایی‌طلب و پشتیبانی محرکان خارجی آن‌ها که تلاش می‌کنند از اعتراض‌های به‌حق مردم در راستای اهداف تجزیه‌طلبانه بهره‌برداری کنند، نباید به جایگاه اقوام عرب ما که در کنار اقوام لر، بختیاری، فارس، بلوچ، کرد، ترک و ... سال‌ها برای اعتلای ایران عزیز فداکاری کرده‌اند، تسری داده شود.

مسئولیت و وظیفه اصلی ما و همه فعالان سیاسی و مدنی این است که طنین صدای مردم خوزستان باشیم و ضمن پیگیری مطالبات هم‌وطنانمان، راهکارهای کارشناسانه و سنجیده برای اصلاح اساسی، تدریجی و مستمر نارسایی‌های موجود و جبران خطاهای گذشته عرضه کنیم. به امید آن‌ که حاکمیت این بار نسبت به پیامدها و خطرهای بی‌پاسخ ماندن مطالبات مردم متنبّه شده باشد و بپذیرد که سمت و سوی امواج نارضایتی همیشه قابل کنترل نخواهد بود.

 

نهضت آزادی ایران

8  مرداد ۱۴۰۰

 

ارزیابی انتخابات ۱۴۰۰، پیامدها و «چه باید کرد؟»

 

 

بسمه تعالی

ارزیابی انتخابات ۱۴۰۰، پیامدها و «چه باید کرد؟»

(بیانیه شماره ۳)

 

انتخابات ۱۴۰۰ به رغم هشدار مکرر همه دلسوزان و ضرورت مشارکت حداکثری ملت ایران، در نتیجه رد صلاحیت‌های گسترده و حذف تمام کاندیداهای اصلاح‌طلبان یا هر کاندیدایی که حداقل انتظارات اکثریت ملت را در مواجهه با راهبرد یک‌دست‌سازی حاکمیت نمایندگی کند، در شکلی کم‌فروغ و حداقلی برگزار شد. انتخاباتی که به گواهی آمار در مقایسه با ادوار پیشین، با کم‌ترین سطح از مشارکت مردم روبرو شد و توفیقی جز مشارکت ۴۸ درصدی واجدین شرایط را به دست نیاورد که حدود ۱۴ درصد آن را نیز آرای باطله تشکیل می‌داد و مشارکت در برخی کلان‌شهرها  حدود ۲۰ درصد آرای واجدین شرایط بود.

این رویکرد هشداردهنده و بی‌اعتنا به «مشارکت انتخاباتی» در حالی محقق شد که این انتخابات پس از سه سال تحریم‌های ظالمانه دولت ترامپ و همچنین صدمات ویرانگر بیماری کرونا به پیکره اقتصاد و جان شهروندان و در شرایطی که چشم‌انداز مثبتی در راستای بازگشت دولت‌های ایران و آمریکا به برجام پدید آمده بود، می‌توانست امیدی نو بیافریند و زمینه همگرایی بیشتر مردم و حاکمیت در اداره کشور و دستیابی به راه‌حلی واقع‌بینانه برای مهار بحران‌های ساختاری را فراهم آورد.

 افسوس که این فرصت تاریخی به موجب اراده بخش‌هایی از ساختار قدرت که متاثر از آرای مردم و متعهد به منافع ملی نیست و حتی از ظرفیت شنیدن صدای نگران ناصحان مشفق هم ناتوان است، از دست رفت و با قربانی کردن «جمهوریت» به پای سراب تمامیت‌خواهی و افق مبهم یک‌دست‌سازی حاکمیت که منظوری جز تدارک مقدمات تغییرات عمده در ساختار مدیریت کلان کشور را ندارد و بی‌واهمه از پیامدهای این تصمیم اراده‌گرایانه، شکاف فزاینده میان مردم و حاکمیت عمیق‌تر شد. اکنون «ایران» مانده است و انبوه بحران‌ها و مشکلات و دولتی برآمده از یک مشارکت اندک که به واسطه همراه نداشتن حمایت حداکثری در جدال با مشکلات چه در سطح بین المللی و چه در امور داخلی ضعیف خواهد بود.

ارزیابی انتخابات ۱۴۰۰ ضرورت نقد عملکرد جریانات اصلاح‌طلب و اهمیت دستیابی به منشوری برای وفاق و تبیین اصول اصلاح‌طلبانه را نیز بیش از پیش عیان ساخت. عدم تعهد راستین به الزامات «تحزب» و مبانی سازوکارهای جبهه‌ای سبب شد که کنشگران و احزاب اصلاح طلب دچار تشتت آراء و عملکرد ناهمسان شدند. طیفی از جریان اصلاحات همانند نهضت آزادی ایران به رغم وجود عزم جدی جهت حضور و مشارکت در انتخابات، پس از رد صلاحیت بی‌سابقه تمام نامزدهای اصلاح‌طلب و عدم اجماع جبهه اصلاحات بر روی کاندیدایی دیگر، امکان مشارکت در انتخابات و حمایت از کاندیداهای تایید صلاحیت شده را نیافتند و دردمندانه بیان داشتند که در «مناسک انتخاباتِ از معنا تهی‌شده» شرکت نخواهند کرد و به صورت مسالمت‌آمیز اعتراض خود را به عملکرد حاکمیت در برگزاری انتخابات غیرآزاد و غیررقابتی اعلام می‌کنند.

 نهضت آزادی ایران با ابراز نگرانی از آینده وطن و حجم گسترده مطالبات بی پاسخ ملت و نابرابری و فقری که مستمراً طبقات متوسط و فرودست را فرو می‌بلعد و دامنه فقر و تبعیض و بی‌عدالتی را گسترش می‌دهد، به احزاب و فعالان سیاسی دموکراسی‌خواه و اصلاح‌طلب و نهادهای مدنی عدالت‌خواه یادآور می‌شود که «بازسازی گفتمانی و تشکیلاتی» ساختار اصلاحات، اهمیتی بیش از پیش یافته است که جز با تداوم سیاست‌ورزی اصلاح‌طلبانه و وفاق و همدلی و احتراز از هر موضع یا عملکردی که منجر به تفرقه و ناهماهنگی و ناامیدی باشد، به دست نمی‌آید.

در این شرایط جدید، مسئولیت ما اصلاح‌طلبان در تقویت امید، افزایش شاخص‌های همبستگی ملی، بهره‌گیری از شیوه‌های موثر ارتباطی با عموم مردم، رشد ظرفیت‌های نهادهای مدنی و اجتناب توامان از فرآیندهای منجر به «انفعال» یا «رادیکالیزه شدن» جنبش‌های اجتماعی دو چندان شده است. «اصلاحات جامعه‌محور» در مقام هم‌افزایی با رویکردهای انتخاباتی می‌تواند راهبرد بازسازی سرمایه اجتماعی اصلاحات را تامین کند و بسترساز هم‌گرایی گفتمانی و کارکردی اصلاحات باشد و در راستای رویارویی با مشکلات پیش رو و استمرار تلاش برای دستیابی به شرایطی مساعد در آینده جهت بازگشت مردم به سازوکارهای انتخاباتی قرار گیرد.

نهضت آزادی ایران به هم‌وطنان رنج کشیده و ستم‌دیده یادآور می‌شود که اصلاح و بهبود امور جز در بستر امید و اتحاد و تقویت نهادهای مدنی میسر نخواهد شد. «جامعه ضعیف» در برابر «دولت قوی» هیچگاه نمی‌تواند موفق به تحقق کامل مطالبات خود شود و هیچ دولتی بدون مشارکت موثر و قدرتمند جامعه مدنی نمی‌تواند از انبوه بحران‌ها و مشکلات عبور کند و به تنهایی، بار انجام همه مسئولیت‌ها را به دوش کشد. ناامیدی و رهاسازی تکلیف و اکتفا به ظرفیت‌ها و شناخت‌های فردی و تن ندادن به الزامات همکاری‌های حزبی و جبهه‌ای، راهی به سوی آزادی و آبادی ایران نمی‌برد و حاصلی جز تشدید بحران‌ها و استمرار وضع موجود نخواهد داشت.  

نهضت آزادی ایران به دولت جدید که با شعار حل مشکلات اقتصادی و فسادستیزی پا به این عرصه گذاشته است، مشفقانه هشدار می‌دهد که توسعه اقتصادی پایدار در غیاب توسعه سیاسی و پذیرش حقوق اساسی و جاکمیت ملت محقق نخواهد شد و دستاوردی جز فراگیرتر شدن فساد ساختاری و ناکارآمدی مدیریتی ندارد. از این رو، یادآور می‌شود که ادامه روال کنونی نه تنها بحران‌ساز، بلکه غیرممکن است و عبور از بحران‌های ساختاری، افزون بر تن دادن به ضرورت اصلاحات اساسی در ساختار نرم‌افزاری نظام و اصلاح بنیادین نگرش، رویکرد و راهبرد غالب در تعاملات داخلی و بین‌المللی از «ایدئولوژی‌محور» به «توسعه‌محوری»، راه‌حلی جز تن دادن به اصلاحات ساختاری در عرصه سیاست، اقتصاد و فرهنگ و پذیرش ضرورت پارادیم شیفت در ساختارهای شبه‌اقتدارگرایانه و تقویت جمهوریت نظام و بنیان‌های دموکراتیک ندارد.

نهضت آزادی ایران با تاکید بر تجربه انتخابات اخیر یادآور می‌شود که نتیجه نهایی این انتخابات چه از حیث درصد کلی مشارکت و چه از حیث میزان بی‌سابقه آراء باطله پیامی آشکار دارد و نشان می‌دهد که حجم نارضایتی و ناامیدی تا چه میزان افزایش یافته است و این مساله، چالشی مشترک پیش روی حاکمیت و اصلاح‌طلبان است که چنان‌چه نتوانند اعتماد افکار عمومی را به دست آورده و سرمایه اجتماعی خود را ارتقا دهند، مسیر تحولات آتی کشور از ظرفیت‌های درون‌زا و در چارچوب قانون اساسی کشور تهی خواهد شد و جای آن را فروپاشی اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و سیلی ویران‌گر می‌گیرد که کشور را به دوره‌ای از آشفتگی و «بی‌دولتی» سوق می‌دهد.

نهضت آزادی ایران

30  تیر ۱۴۰۰

پیام تسلیت دبیرکل نهضت آزادی به سرکار خانم دکتر زهرا رهنورد

 

▪️پیام تسلیت دبیرکل نهضت آزادی به سرکار خانم دکتر زهرا رهنورد

 

انا لله و انا الیه راجعون

سرکار خانم دکتر زهرا رهنورد

درگذشت خواهر گرامیتان در پی ابتلا به بیماری کرونا را به سرکارعالی، خانواده محترم به ویژه فرزند برومند ایشان آقای صالح نقره کار تسلیت می‌گویم.

شایان ذکر است که از اوایل سال‌های دهه پنجاه در برنامه‌های مطالعات قرآنی جمعی خانوادگی، توفیق دیدار و آشنایی با ایشان را داشتم.

محمد توسلی

دبیر کل نهضت آزادی ایران

۲۳ تیر ماه ۱۴۰۰

پیام تسلیت نهضت آزادی در گذشت خسرو سیف دبیر کل حزب ملت ایران

 

باز گشت همه بسوی اوست

شادروان خسرو سیف (1315- 22 تیر 1400) از یاران قدیمی و صبور راه دکتر مصدق پس از ابتلا به بیماری صعب العلاج دار فانی را وداع گفت. خسرو سیف از همان اوایل دهه 30 دوران نهضت ملی ایران همکاری خود را با حزب ملت ایران آغاز کرد و پس از قتل زنده یادان داریوش فروهر و پروانه اسکندری در سال 1377 با سمت دبیرکل آن حزب راه آنان را ادامه داد. او انسانی شجاع و مقاوم بود. درگذشت آن مرحوم را به خانواده محترم ایشان و همه یاران و علاقمندان ایشان تسلیت می‌گویم و برای او آمرزش و رحمت واسعه الهی مسالت دارم.

محمد توسلی

دبیر کل نهضت آزادی ایران

22 تیر 1400

 

بحران های پیش روی ایران، اعلام حمایت با هم‌وطنانمان در سیستان و بلوچستان

 

بسمه تعالی

بحران های پیش روی ایران

اعلام حمایت و هم‌دردی با هم‌وطنانمان در سیستان و بلوچستان

این روزها شاهد عُسرت و رنج پی‌در‌پی عموم مردم ایران در سراسر کشور هستیم و اما رنج مضاعف هم‌وطنانمان در استان سیستان و بلوچستان به واسطه  شدت گرفتن شیوع بیماری کرونا در کنار بحران مزمن کم‌آبی و اخیراً قطع مکرر برق، رنجی جان‌کاه و محنت افزاست. محرومیت آن استان مرزی و مهم با مردمانی وطن‌دوست مساله‌ای تاریخی است که طی چهار دهه اخیر نیز آن گونه که باید از مشکلات آن کاسته نشده و بلکه چالش‌های جدیدی پیش روی حیات ساکنان آن قرار گرفته است.

این واقعیت دردناک در حالی است که اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مدیریت کلان سیاسی کشور را موظف می‌دارد که در راستای ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی، مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی، رفع تبعیضات ناروا، ایجاد امکانات عادلانه مادی و معنوی برای تمامی ایرانیان، بسط عدالت، ایجاد رفاه، رفع فقر و محرومیت در زمینه‌های تغذیه، مسکن، کار و بهداشت و ..... همه امکانات و ظرفیت خود را به کار برد.

سیستان و بلوچستان نه فقط تکه‌ای از جغرافیای ایران و سرزمینی برخوردار از ظرفیت‌های کم‌نظیر در حوزه‌های تجارت، گردش‌گری، کشاورزی و صنعت است، بلکه پایگاهی در فرهنگ و جزیی جدایی‌ناپذیر از تاریخ و تمدن ایران به شمار می‌رود. «سرزمینی تاریخی» و مبتلا به «محرومیتی تاریخی» که ریشه در ساختار تبعیض، مرکزگرایی، فساد، فقر و سوء مدیریت دارد و طی چهار دهه اخیر نیز، نه تنها از مشکلات آن  کاسته نشد، بلکه انباشت چالش‌های جدیدی پیش روی حیات ایرانیان ِ بلوچ و سیستانی‌مان قرار گرفته است.

سختی این ایام  برای سیستان و بلوچستان نمادی از انباشت بحران‌هایی است که در عرصه‌های مختلف بی‌پاسخ رها شده‌اند. سیستان و بلوچستان نمادی از تنگ‌نظری مذهبی، تبعات سوء تمرکزگرایی، بی‌عدالتی سیاسی و توزیع نامتوازن منابع است، نماد توسعه‌نایافتگی است، نماد تبعیض ساختاری و عدم مشارکت اقلیت‌ها در اداره کشور است، نماد بی‌برنامگی در مهار بحران خشکسالی است و امروز نیز نماد ناتوانی مدیریتی در مهار و کنترل پاندمی کرونا است. بیماری کرونا ضعف‌های بنیادین حمکرانی و اداره کشور را بیش از پیش نمایان ساخت.

نهضت آزادی ایران هشدار می‌دهد که انحصار و فروکاستن «دکترین امنیت ملی» به جنبه‌های سخت‌افزاری و نظامی و امنیتی و نفی راهبردهای توسعه‌محور و مبتنی بر حقوق اساسی ملت و «حاکمیت قانون» که لاجرم منجر به تمامیت‌خواهی در عرصه حاکمیت و فراهم نساختن شرایط استفاده عموم مردم از هر قوم و مذهب و گرایش فکری و سیاسی در بهره‌گیری یکسان از موقعیت‌ها، مواهب و ثروت ملی منجر شده، عامل بنیادین وضعیتی است که «اقتصاد» و «فرهنگ» و «محیط زیست» را به مخاطره انداخته است.

نهضت آزادی ایران برای عبور از مشکلات و بحران‌های جاری در سطح راهبردی، خطاب به رئیس دولت جدید یادآور می‌شود که تمام ملت ایران اعم از کسانی که به ایشان رای دادند یا سایر شهروندانی که در انتخابات اخیر مشارکت نکرده یا انتخابی غیر از ایشان داشته‌اند، بر یک مطالبه مشترک اتفاق نظر دارند و آن، «توسعه ایران» و «رضایت ایرانیان» است. تجربه تاریخی گواهی می‌دهد که دستیابی به اهداف متعالی مانند توسعه، فقرزدایی، امنیت پایدار، بسط رفاه عمومی و ارتقای شاخص‌های سرمایه اجتماعی، راه‌حلی جز تغییر راهبردهای کلان پیشین، اصلاح رویکردهای سابق و تن دادن به الزامات دموکراسی ندارد.

نهضت آزادی ایران به استقامت مردمان این وطن کهن دلگرم است و به صبر و صلابت «سیستان بلوچستان» یقین دارد. بنابراین در شرایط خطیر امروز از همه ایرانیان دعوت می‌کند که از هر آن‌چه به بی‌تفاوتی و ناامیدی رهنمون می‌سازد، دوری کنند و به هر طریق ممکن و با بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای جامعه مدنی از جمله سازمان‌های مردم‌نهاد در سراسر ایران و به ویژه سمن‌های فعال در زاهدان و زابل و سایر مناطق این استان دردکشیده به یاری مردم نجیب و مظلوم سیستان و بلوچستان بشتابند و فرزندان ایران را در آن خطه پرمخاطره تنها نگذارند و هر چه در توان دارند برای درمان و تخفیف آلام ناشی از بیماری کرونا، نجات مردم و احیای امید در سیستان و بلوچستان عزیز بکوشند.

 

نهضت آزادی ایران

20 تیر ۱۴۰۰