چرا با حجاب اجباری مخالفیم؟

 

بسمه تعالی

چرا با حجاب اجباری مخالفیم؟

سال‌هاست که در جمهوری اسلامی ایران، «پوشش زنان» دستمایه انواعی از کشمکش و تضاد بین حکومت و مردم شده و اینک به شرایطی حاد و بحرانی رسیده است. از آن‌جا که قرآن کریم، پوشش به‌هنجار را ضرورتی عام برای زنان و مردان مومن قلمداد می‌کند، شایسته است به رفع این تضاد و مساله کوشید. مخاطب قرآن کریم در آیات مربوط به حجاب، مومنان هستند و نه عامه مردم و به دنبال آن نیز، هیچ‌گونه اجبار، مجازات و کیفری نیز تشریع نشده است.

 در مورد تعریف حجاب نیز نسبت به حدود آن و این که آیا در برگیرنده موی سر نیز می‌شود، آرای مختلفی بین فقها وجود دارد. علاوه بر آن، عرف جوامع نسبت به حجاب از زمان صدر اسلام تا کنون، در تغییر و تحول بوده است. ولی آن‌چه درباره آن حکمی صادر نشده، اعمال فشار و اجبار درباره «حجاب اجباری» بوده است. حتی ماده 638 قانون مجازات اسلامی هم که تنها عنصر قانونی حجاب اجباری است، نافی «تظاهر به عمل حرام در انظار و اماکن عمومی» می‌باشد و ناظر بر رعایت «حجاب شرعی» است، مطلقاً دلالت بر خشونت و اهانت و اجبار در مورد حجاب زنان، یعنی آن‌چه در چهار دهه گذشته به ویژه در هفته‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم، ندارد.

متاسفانه حجاب زنان از سوی حکومت به عنوان یکی از مهم‌ترین اصول و ویژگی‌های اسلامی بودن جامعه تلقی و تبلیغ شده است، در حالی که موضوع حجاب نه تنها از اصول دیانت نیست، بلکه طبق نظر بسیاری از علمای دین، از فروعِ فروع دینی هم محسوب نمی‌شود. لذا فشارهای سازمان‌یافته تحت عناوین مختلف از جمله «امر به معروف و نهی از منکر» نتایج و پیامدهای سوءاخلاقی و رفتاری از جمله دین‌گریزی و دین‌ستیزی بسیاری از جوانان را در پی داشته است و از این رو، نقض غرض بوده‌اند.

نهضت آزادی ایران باور دارد که حل مجموعه بحران‌های کنونی نه تنها از طریق روش‌های تهاجمی و اجباری ممکن نیست، بلکه بسیاری از بحران‌های اجتماعی جاری کشور حاصل و پیامد همین روش‌ها بوده‌اند. از این رو، معتقد است که رفع مسایل و بحران‌های مذکور نیازمند تامین آزادی‌های اساسی و گسترش مشارکت‌های مدنی و برخورد فرهنگی و ترویجی در عرصه عمومی و به وسیله نهادهای اجتماعی است. بدیهی است که اعتراض و مخالفت با حجاب اجباری به معنای نادیده انگاشتن ارزش‌های اخلاقی و عرف جامعه در خصوص حجاب و یا تایید سوءاستفاده از ظواهر و تجاری‌سازی و بی‌بند و باری زنان نیست. اما تاکید می‌کند که تنها نهادهای مردمی و نه حکومتی هستند که قادرند در عرصه عمومی از طریق روشن‌گری و تبیین موضوع به ترویج و پاسداری از پاکدامنی و لزوم رعایت ارزش‌ها و حریم‌های اخلاقی بپردازد و مانع افراط و تفریط در این حیطه شود.

نهضت آزادی ایران اعتقاد دارد که اعمال خشونت در اجرای حجاب اجباری، با هر هدفی اعم از دینی یا سیاسی، خصوصاً اگر در جهت تقویت سیاست یک‌دست‌سازی قدرت باشد، حرکتی سرکوب‌گرایانه علیه زنان، به مثابه نیمی از جمعیت کشور بوده و دخالت در عرصه زندگی خصوصی به شمار می‌آید و منتهی به محدود کردن بیشتر آزادی‌های اساسی و تمرکز ناعادلانه‌تر قدرت با پیامدهای تشدید شکاف ملت ـ دولت، دوقطبی شدن جامعه، تعارض‌های اجتماعی، عدم ثبات و رشد و توسعه کشور خواهد شد.

نهضت آزادی ایران به عنوان حزبی ایرانی و اسلامی که با «حجاب اجباری» به مثابه یک قانون عادی و موضوعه مخالف است و نه با حجاب در تراز یک ارزش و توصیه قرآنی. نهضت آزادی ایران همان‌گونه که «کشف حجاب اجباری» دوران رضا شاه را تجربه‌ای شکست‌خورده می‌داند، تجربه حجاب اجباری کنونی را نیز با توجه به عملکرد چهل ساله آن، ناموفق می‌داند و بر این اعتقاد است که استقبال جامعه آزاد اسلامی به‌ویژه زنان باایمان و رشید ایران از حجاب غیراجباری به مراتب بیشتر خواهد بود. جامعه مدنی به ویژه انجمن‌ها و سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی و اجتماعی با ایفای نقش ترویجی و نظارت اجتماعی در محیط آزاد و امن، به مراتب موفق‌تر از زور و فشار و خشونت حکومتی خواهد بود. این راهبرد، اساس اصلاحات جامعه‌محور به شمار می‌رود که در سالیان اخیر از سوی نهضت آزادی ایران توصیه شده است. از این رو، توصیه می‌کند تا بنا بر ظرفیت‌های قانون اساسی و بهره‌گیری از سازوکارهای پیش‌بینی شده در آن مانند «مجمع تشخیص مصلحت» یا «رفراندوم» وجه اجباری حجاب مرتفع شود.

نهضت آزادی ایران

9 مرداد 1401