ایستاد و زانو نزد

گفت و گوی با مهندس توسلی:

ایستاد و زانو نزد

کسانی که حسین شاه حسینی را از نزدیک می شناسند اذعان می کنند از حافظه استثنایی برخوردار بود و رجال سیاسی و مذهبی 70 سال اخیر ایران را به خوبی می شناخت. محمد توسلی در پاسخ به سوالات ما ، از تاکید او بر آرمان ملی ، منافع ملی و آزادیخواهی به عنوان یک محور و آرمان اصلی در زندگی می گوید و او را در شمار افرادی می داند که به رغم همه محدودیت ها توانستند حافظ آرمان خود با شند، زانئ نزد و ایستادگی کنند. متن کامل گفت و گو را در ادامه می خوانید:

* درباره نقش حضور مرحوم شاه حسینی در جبهه ملی توضیحاتی بفرمایید. از چه زمانی وارد عرصه مبارزات سیاسی شدند و ارتباط­شان با مهندس بازرگان چگونه شکل گرفت؟ 

مرحوم حسین شاه حسینی، از همان دوران جوانی یعنی در دهه 20 وارد عرصه فعالیت های اجتماعی شده و به ویژه در دوران نهضت ملی ایران، در بازار و انجمن صنفی بازاریان نقش موثری را در مبارزات اجتماعی ایفا می کردند. بعد از کودتای 28 مرداد، ایشان از جمله کسانی بودند که در کنار مرحوم آیت الله سید رضا زنجانی قرار گرفتند و در همان مقطع بود که مهندس بازرگان، آیت الله طالقانی و دکتر سحابی نیز همراه با آیت الله زنجانی نهضت مقامت ملی را پایه گذاری کردند. از همین جا ارتباط مرحوم شاه حسینی با مهندس بازرگان در عرصه کار سیاسی شکل گرفت. اما به لحاظ هویت تشکیلاتی- سیاسی، بعد از نهضت مقاومت ملی و در سال 1339 که جبهه ملی دوم تشکیل شد، ایشان به عضویت شورای مرکزی جبهه ملی درآمده و در دوران بعد نیز همکاری با جبهه ملی را ادامه دادند و همان طور که به دفعات منعکس شده، در سال های بعد از انقلاب نیز همواره با جبهه ملی ارتباط تشکیلاتی نزدیکی داشتند به گونه ای که در سال های پایانی حیات، در هیئت رهبری جبهه ملی نیز قرار گرفتند.

اما مرحوم شاه حسینی، به رغم داشتن ارتباط تشکیلاتی با جبهه ملی، به خاطر دارا بودن علایق دینی­ از همان دهه 30-40-50 و همچنین سال های پس از انقلاب، همواره در محافل مذهبی انجمن اسلامی مهندسین و نهضت آزادی ایران نیز حضور فعال داشتند. به طور مثال، در سال های قبل از انقلاب، برنامه های عید قربان انجمن اسلامی مهندسین و حتی برنامه های اجتماعی نهضت آزادی ایران، در باغ کِرِند آقای شاه حسینی در کرج برگزار می شد و ایشان با روی گشاده از این نوع برنامه ها استقبال و پذیرایی می کردند. خانواده های اعضای انجمن و دوستان نهضت و فرزندان خود من نیز خاطرات بسیار زیادی از روحیه ورزشکاری و روحیه مهمان نوازی و حسن خلق ایشان در ارتباط با مهمانان دارند. بنابراین، آقای شاه حسینی در این عرصه ها و در فعالیت های اجتماعی همواره با دوستان ما همکاری داشتند.

* فعالیت و مبارزات ایشان بیشتر در چه حوزه هایی و در چه قالبی صورت می گرفت؟

در سال های قبل از انقلاب، به ویژه در سال های 56-57 ایشان نیز به عنوان یک فعال سیاسی در مدیریت انقلاب، هر کاری از دستشان برمی آمد برای پیشبرد مبارزات انجام دادند اما نکات برجسته تری در بخشی از برنامه های ایشان نیز وجود دارد، به طور مثال، در برگزاری نمازهای عیدفطر در سال 56-57 در تپه های قیطریه ایشان به عنوان یکی از کسانی که همواره کارهای مالی و تدارکاتی را بر عهده داشتند، در ستادها کمک می کردند. همچنین عضو ستاد راهپیمایی تاسوعا و عاشورا بودند و مجددا بحث تدارکات را بر عهده داشتند. همان طور که می دانید این ستاد توسط برخی از نیروهای ملی و مسلمان تشکیل شده بود؛ به طور مثال، خود من مسئول تبلیغات بودم، مهندس صباغیان و آقای تهرانچی بودند و جمعی این چنین در این ستاد گرد آمده بودند. در کمیته استقبال از امام(ره) نیز ایشان مسئول تدارکات بودند و نقش مهمی را در این برنامه ها ایفا کردند.

* بزرگترین دغدغه و یا بهتر بگویم مهمترین آرمان ایشان چه بود؟

من فکر می کنم آن آرمان آزادی خواهی، روح منافع ملی و راهی که دکتر مصدق پیش روی ملت ایران گذاشت، همیشه برای مرحوم شاه حسینی به عنوان یک آرمان محفوظ مانده بود. به همین مناسبت نیز همواره پیوند خود را با جبهه ملی به لحاظ تشکیلاتی حفظ کردند. خود ایشان نیز در خاطراتشان که منتشر شده، بر آرمان ملی، منافع ملی و آزادی خواهی به عنوان یک محور و آرمان اصلی در زندگی تاکید کرده و واقعا هم در همین راستا عمل کردند.

* آیا پس از انقلاب تغییری در عقاید و روحیات ایشان نسبت به گذشته به وجود آمد یا خیر؟

من تغییری در نگاه آرمان خواهی ایشان ندیدم. مرحوم شاه حسینی همواره به دنبال آزادی، دموکراسی و حاکمیت ملت بودند و من در این مدت، احساس نکردم که سختی ها و مضیقه ها تغییری در نگاه آرمانی و راهبردی ایشان به وجود آورده باشد.

* به عنوان یکی از نزدیکان به مرحوم شاه حسینی، برجسته ترین ویژگی های شخصیتی ایشان را چه می دانید؟

مبانی ایمانی، ایستادگی و صبوری شان در این مدت مثال زدنی است. با اینکه شرایط بسیار سختی را چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن، سپری کردند و بارها بازداشت شدند و محدودیت ها و مضیقه هایی برایشان ایجاد شد اما هرگز نشنیدم گله ای کنند. ایشان، در مقابل این سختی ها و مشکلات ایستادگی می کردند و این ایستادگی، صبوری و همچنین روحیه آرمان خواهی شان می تواند برای نسل امروز و آینده کشور آموزنده باشد. در واقع، افرادی مثل آقای شاه حسینی که 70 سال از عمر 90 ساله خود را در عرصه های اجتماعی فعال بودند، می توانند برای نسل امروز و فردای جامعه ما الگو باشند تا شخصیت هایی را بشناسند که به رغم فراز و نشیب ها و شرایطی که برای آنها وجود داشته توانستند آرمان خود را حفظ کنند، زانو نزنند، همیشه ایستادگی کنند، به خدا توکل داشته و آینده نگر یا به عبارتی، آخرت نگر باشند.

* پس از انقلاب، به ویژه در اواخر حیاتشان با کدام شخصیت های سیاسی ارتباط نزدیک تری داشتند؟

ایشان به خاطر علایق دینی شان، همیشه ارتباط­شان را با دوستان انجمن اسلامی مهندسین و محافل این چنینی حفظ کرده و در جلسات آنها شرکت می کردند و همان طور که پیش تر گفتم با روی باز امکاناتشان را در اختیار دوستان خود می گذاشتند.

* فعالیت های سیاسی ایشان بعد از پیروزی انقلاب چگونه ادامه پیدا کرد؟

هر زمان که جبهه ملی، می توانست فعالیت کند ایشان نیز به عنوان یکی از اعضای آن همراه با سایرین فعالیت می کردند، وقتی هم که محدودیت برای این جبهه ایجاد می شد ایشان نیز فعالیت های خود را متوقف می کردند. اما در سال های اخیر و بعد از سال 73 که جبهه ملی تجدید سازمانی کردند، ایشان نیز همواره عضو شورای مرکزی مجموعه و گاه نیز رییس هیئت اجرایی بودند و در آخرین انتخاباتی که خبر آن نیز منعکس شد، ایشان جزو هیئت رهبری جبهه ملی قرار داشتند. اما با توجه به علایق مذهبی­ای که داشتند همواره به عنوان عضو نیروهای ملی- مذهبی نیز معرفی شدند و هر وقت که ما امضای جمعی داشتیم، امضای ایشان نیز جزو جمع نیروهای ملی و مذهبی قرار می گرفت. بنابراین، در مسایل اجتماعی نگاهی کلان داشته و تلاش می کردند در هر جایی که حضورشان می توانست مفید باشد، کمک مدیریتی و تدارکاتی و انسانی خود را دریغ نکنند.

* به خاطر دارید آخرین بار کی و کجا ایشان را ملاقات کردید؟

در سال های اخیر، مرحوم شاه حسینی در شرایط جسمی با محدودیت قرار داشته و امکان تحرکشان بسیار کم شده بود. در نتیجه، نمی توانستند همچون گذشته نقش موثری ایفا کنند. شاید یکی از آخرین دیدارهای ما حضور ایشان در مراسم تشییع جنازه زنده یاد ابراهیم یزدی در حسینیه ارشاد بود که گرچه با ویلچر و با محدودیت اما با علاقمندی در این مراسم حضور یافته بودند. البته با تمام محدودیت ها و شرایط دشوار جسمی به خاطر روحیه ورزشکاری و توکلی که داشتند، سعی می کردند در محافل دیگر نیز شرکت کنند.

منبع: روزنامه آسمان آبی- 5 دیماه 96 ( عاطفه شمس )