گفت و گو به معنای تسلیم نیست

گفت و گو به معنای تسلیم نیست

محمد توسلی

صحبت های روحانی و ترامپ در سازمان ملل باعث واکنش های بسیاری شده است. برخی به درستی روحانی را پیروز این سخنرانی ها می دانند، اما چرا روحانی پیروز بود. به نظر من صحبت های دکتر روحانی هم به لحاظ سیاسی و دیپلماسی و هم از منظر حقوق بین الملل بسیار سنجیده و پخته بود. این صحبت ها کاملا در راستای منافع ملی کشور بود؛ اما در مقابل صحبت های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به گونه ای تنظیم شده بود که ما را یاد محمود احمدی نژاد انداخت. در زمان احمدی نژاد وقتی او در سازمان ملل صحبت می کرد ما واقعا احساس شرمندگی می کردیم و به نظر می رسد که الآن هم قاطبه مردم آمریکا از صحبت های ترامپ احساس شرمدنگی دارند. به نظر من نگاه پوپولیستی چه در ایران و چه در هرجای دیگر جهان نتیجه اش همین است. صحبت های ترامپ جایی که او به این موضوع اشاره کرد که بهترین رئیس جمهور آمریکا است باعث خنده حضار شد. این نوع ادبیات ترامپ حتی باعث نگرانی پومبئو هم شده بود که در سخنرانی اش کاملا قابل مشاهده بود. از این منظر می توان گفت که سخنرانی روحانی در مقابل ترامپ از جایگاه بسیار قوی تری برخوردار بود، اما اینکه در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد به بررسی بیشتری نیاز دارد.

بخش مهم صحبت های روحانی تاکید بر گفت و گو بود. او گفت:«من گفت و گو را از همین جا آغاز می کنم. هرگفت و گویی می تواند از همان جایی و از همان کسی که گفت و گو را قطع کرده و پیمان را زیر پا گذاشته است آغاز شود. شروع آن پایان دادن به تهدیدها و تحریم های ظالمانه است». برداشت من این است که این صحبت ها آغاز درهای مذاکره است، اما این به معنای این نیست که روسای جمهور با هم مذاکره کنند، بلکه مقدمات آن باید از سطح کارشناسان دوطرف آغاز شود و برداشت من از صحبت های رئیس جمهور کشورمان آغاز چنین فرایندی بود که البته با شرایطی که رئیس جمهور تاکید کردند باید مطابقت کند. در این میان برخی معتقدند که آمریکا علاقه ای به مذاکره ندارد و هدفش تغییر حکومت در ایران است. باید به این مساله توجه کنیم که در آمریکا سیاست های ترامپ با برخی از مشاورانش هماهنگ نیست. به نظر من آقای ترامپ علاقه به مذاکره دارد، اما برخی اطرافیان او چون پومبئو و جان بولتن به دنبال برنامه های ویژه ای برای ایران هستند. اما خود ترامپ همانگونه در بحث کره شمالی نشان داد، به دنبال مذاکره است تا از طریق ان بتواند جایگاه خود را تثبیت و بالا ببرد. اما اینکه ما در قبال این شرایط چه کاری باید انجام دهیم، بحث جدایی است. ما باید در راستای منافع ملی خود عمل کنیم و در این چهارچوب نباید با هیچ کشوری قهر کنیم و باید این را بدانیم که مذاکره به معنای تسلیم شدن نیست. مذاکره در چهارچوب حقوق بین الملل حتی اگر به شکست هم منتهی شود، جایگاه بین المللی ما را بالا خواهد برد. همانگونه که در بیانیه های ما آمده و در گذشته هم تاکید کرده ایم، نه اقای ترامپ از فرعون پست تر است و نه ما از موسی بالاتر. حتی در ارتباط فرعون و موسی هم اصل بر مذاکره و گفت و گو بود و خداوند به موسی می گوید که برای گفت و گو به سراغ فرعون برود . حتی خود پیامبر هم در صلح حدیبه این نگاه را داشتند و پیامدهای مثبت آن را در تاریخ اسلام مشاهده کردیم. در تاریخ معاصر هم دکتر مصدق با همین نگاه حرکت کرد. به نظر من ما باید از تجربه آموزه های قرآنی و تاریخی خود و عقل جمعی و کارشناسی استفاده کنیم و با جلب اعتماد مردم بتوانیم از بحران ها عبور کنیم.

اگرچه در این میان صحبت های روحانی و ترامپ تاثیر مثبت روانی در وضعیت اقتصادی ما نداشت و باعث بالارفتن نرخ دلار شد. به نظر می رسد علت آن احتمالا انتظار دیدار و آغاز مذاکره بوده که با محقق نشدن آن شاهد چنین اتفاقی در بازار هستیم.

منبع: سازندگی 7 مهر 97