نقطه آغاز انحراف از آرمان های انقلاب

گفت و گو با مهندس محمد توسلی:

نقطه آغاز انحراف از آرمان های انقلاب

دبیــر کل حزب نهضت آزادی گفــت:« چشــم اندازی کــه ا مــام ترســیم کرده بودند این بود که انسان ها از کرامت و آزادی برخوردارنــد و مردم نیز بر سرنوشت خودشــان حاکم هستند. ایشان عنوان کرده بود که جمهــوری که در ایران خواهیم داشــت، مشــابه همان جمهوری است که در فرانسه حاکم ا ست که رای مردم تعیین کننده همه مســائل اســت و آنقدر آزادی خواهد بود که حتی دگراندیشــان و مارکسیست ها هم حق اظهار نظر دارند.»

محمد توسلی، نخستین شهردار تهران پس از انقلاب به مناسبت سالگرد رحلت امام در گفت وگو با بهار عنوان کرد:« آنچه که امروز در کشور مطرح است و زمینه ساز مشکلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاســی شده است، ریشه در سال ها نخست انقلاب دارد. لذا برای بررســی این مســائل باید به گذشته و زمانی که امام از عراق با راهنمایی دکترا براهیــم یزدی به فرانســه رفتند، در نوفل لوشاتو شرایطی بوجود آمد که ایشان مورد توجه و دسترســی رسانه های جهانی قرار گرفتند و یک چشم اندازی از آینده ایران برای آنها ترســیم کردند. این چشــم انداز آنقدر انســانی و هماهنگ با معارف اسلامی بود که علاوه بــر زمینه، یک وجه انســانی برای انقلاب اســلامی ایجاد کرد که موجب شد توجه جهانی به سمت این انقلاب بزرگ معطوف شود.». او تصریــح کرد:«چشــم اندازی کــه امام ترســیم کرده بودند این بود که انسان ها از کرامت و آزادی برخوردارنــد و مردم نیز بر سرنوشت خودشــان حاکم هستند. ایشان عنوان کرده بود که جمهــوری که در ایران خواهیم داشــت، مشــابه همان جمهوری است که در فرانسه حاکم است که رای مردم تعیین کننده همه مســائل اســت و آنقدر آزادی خواهد بود که حتی دگراندیشــان و مارکسیست ها هم حق اظهار نظر دارند. به همین دلیل مردم با توجــه به این تصویری که امام ترســیم کرده بودنــد، زمانی که در22 بهمن 57 انقــلاب پیروز شــد، آن جنبش و حمایت گســترده مردم در رفراتدم 12 فروردین 58 شکل گرفت و به استناد چنین چشم اندازی و در راســتای مطالبات تاریخی ملت ایران که از انقلاب مشــروطه، نهضت ملی ایران، قیام 15خــرداد و تظاهــرات مردمی با شــعار راهبــردی«آزادی، اســتقلال جمهوری اسلامی» مطرح کرده بودند. حالا آنچه که مطرح می شــود این ا ســت که چه دلایل و مسائلی موجب شــد که جامعه ما نتوانست در این چهار دهه در راستای مطالبات خود و آن چشم انداز امام در نوفل لوشاتو محقق شود؟ به نظر من اگر ما بخواهیم یک تحلیل واقعبینانه داشــته باشــیم، لازم است این روند را مورد بررســی قرار دهیم تا مشخص شــود که چرا در ایران با وجود اینکه دارای نیروی انسانی کارآمد است و از لحاظ منابع طبیعی هم جزء کشورهای ثروتمند جهانی محسوب می شویم، چرا با چنین سرنوشتی دچار هســتیم که امروز درگیر مشــکلات اقتصادی هســتیم که زمینه ساز مشکلات اجتماعی و فرهنگی و سیاســی شده است؟ ما برای اینکه بتوانیــم انحراف موجود از آن آرمان ها را رفــع کنیم لازم اســت که ابتدا بررســی کنیم که این انحــراف از کجا آغاز شده است.» توسلی در پاسخ به این سوال ها اظهار کرد: «به عقیده من چند عامل در این روند تاثیرگذار بود. یکی از آنها جریان های چپ و رادیکالی مانند چپ مارکسیســتی، حــزب تــوده و ســازمان مجاهدین خلق بودند که بعد از پیــروزی انقلاب، جمهوری اســلامی را برنمی تابیدنــد و فعالیت علیه نظام را به سمت و ســوی خشونت کشاندند. این موجب شــد فضای کشور در خرداد سال60 کاملا بسته شود. این یکی از دلایلی است که روشــنفکران جامعه ما نتوانستند واقع بین باشند و شرایط را به درســتی درک کنند.  فضای سیاسی کشور بعد از اینکه در خرداد 60 بسته شد، نگاه اسلام سنتی که باور خاصی به حقوق شــهروندی و آزادی ندارد، موفق شد برای خود جایگاهی دست و پا کند و این موجب شد که اصل  چهارم و پنجم قانون اساسی برجسته شــود و باقی اصول قانون اساسی که درباره  حاکمیت ملت است (به خصوص اصل 56 ) نادیده گرفته شوند. اینها از دلایلی هستند که می توان به آنها در خصــوص این که چرا نتوانســتیم به آرمان های ابتدایی انقلاب و امام دست پیدا کنیم، اشاره داشته باشیم.» دبیــر کل نهضــت آزادی د رپایــان گفت:«بنابراین هر آنچه در کشــور رخ داده بود که موجب شــد احزاب در اوایل دهه 60 و گروه های زیادی تعطیل یا حذف شــوند و تنها تشــکلی که باقی مانــده بود نهضت آزادی بود کــه آن هم به اعتبار اشــخاصی مانند مرحوم بازرگان، مرحوم دکتر سحابی و مرحوم دکتر یزدی و مجموع کســانی که در مدیریت انقلاب بودند، اتفــاق افتاد. اما در این میان، چنین فرایندی موجب شــد که جنبــش اجتماعی ایران توســعه پیدا کند و مردم دوم خــرداد را رقم بزنند و با 20 میلیون رای به آقای خاتمی و برنامه توسعه سیاسی ایشــان به نوعی «نه» محکمی به جریان محافظه کار بدهنــد. البته هرچند آقای خاتمی هم اقدامات خوبی داشــت اما با بـه روی کار امدن محمــود احمدی نژاد چندین قدم به عقب برگشــتیم ولی با این حال دیدیم که دوباره در انتخابات سال های 92، 94 و 96 این جنبش اجتماعی دوباره توســعه پیدا کرد و مردم به این عقلانیت رســیده اند که پای صندوق های رای حضــور پیدا کنند و این نقطه امیدی برای آینده خواهدبود.»

منبع: روزنامه بهار – 13 خرداد 97 ( فرهاد کیانفرید)