پلی میان دانشگاه و صنعت

 

پلی میان دانشگاه و صنعت*

در باره سیر تحولات دانشکده فنی دانشگاه تهران در مبارکی نودسالگی‌اش

در سال 1317 ساختمان دانشکده فنی درمحوطه دانشگاه تهران آماده بهره‌بردار شد و در مهرماه 1320پس از ایجاد تاسیسات فنی و آزمایشگاهی، با ورود فارغ التحصیلان اعزامی از اروپا و سپس آمریکا کادر آموزشی دانشکده بتدریج تکمیل شد. برنامه دوره چهار ساله دانشکده، با توجه به نیاز صنعتی کشور در 5 رشته: راه و ساختمان، مکانیک، معدن، برق و شیمی تنظیم گردید:

 

خاطرات دوران دانشجویی

در دوران دانشجویی بین سال‌های 1336 تا 1340 در دانشکده فنی خاطرات را از چند جهت می‌توان مطرح کرد، یک جنبه فضای مدیریتی و کادر آموزشی دانشکده فنی است؛ از مهندس عبدالحسین رهنما که پایه‌گذار دانشکده فنی بود و دیگر مدیران دانشکده فنی، شخصیت‌هایی مثل مهندس بازرگان و مهندس ریاضی. در زمان تحصیل ما مهندس ریاضی رییس دانشکده بودند. استادان آن دوران ما در دانشکده فنی، اساتید برجسته‌ای چون آقایان دکتر مجتبی ریاضی، دکتر محمد علی مجتهدی، مهندس ابوالحسن بهنیا، مهندس کاظم جفرودی، مهندی مجید اعلم، مهندس عبدالحسین خلیلی، مهندس محسن فروغی و.... بودند. همه در رشته تحصیلی خودشان به لحاظ علمی و تجربه مهندسی یا آموزشی برجسته بودند و با علاقه و جدیت در کلاس به تدریس می پرداختند. این اساتید عموما ارتباط  خوبی بین دانشگاه و صنعت ایجاد کرده بودند.

پیامد استقلال دانشگاه در آن دوران و فضای آزاد برای نهادهای مدنی این بود که شخصیت دانشجو رشد می‌کرد و فارغ‌التحصیلان شخصیتی خلاق داشتند و مدیران لایقی تربیت می‌شدند. مرور سوابق در آن زمان نشان می‌دهند چه شخصیت‌هایی در دانشکده فنی تربیت می‌شدند: افرادی مثل دکتر مصطفی چمران، دکتر مهدی بهادری نژاد، مهندس عزت الله سحابی و ... شخصیت‌هایی که توانستند بیش از 60 سال در راستای منافع و مصالح کشور و اعتقادات خود فعالیت کنند و همواره بر مواضع خود پایدار باشند. به نظر من علت آن، فضای استقلال دانشگاه بود. استقلال دانشگاه، به رغم حاکمیت استبدادی، باعث می‌شود تا فضایی بازی در دانشگاه حاکم باشد که دانشجویان در آن فضا بتوانند تنفس کنند. در رخداد اول بهمن سال1340 که کماندوها به دانشگاه تهران حمله کردند، دکتر فرهاد، رییس وقت دانشگاه تهران، یک بیانیه تاریخی داد. در این بیانیه تصریح می‌کند که کماندوها بدون دلیل و بدون هماهنگی با ما به دانشگاه حمله کردند و دانشجویان و استادان را مضروب و آزمایشگاه‌ها را تخریب کردند و به این دلیل ما دیگر نمی‌توانیم به کارمان ادامه بدهیم. رییس دانشگاه چنان موقعیتی داشت که می‌توانست در مقابل این‌گونه تصمیمات خارج از مدیریت دانشگاه، بایستد.

تحولات بعدی در دانشکده فنی

در طول بیش از 6 دهه پس از فارغ التحصیلی، دانشکده فنی با تحولات زیادی روبرو بوده است. به لحاظ رشته های تحصیلی، توسعه فضای آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی و جایگاه در سطح ملی و جهانی، این تحولات کاملا مشهود است و در گزارش‌ها و منابع قابل دسترسی است. آنچه در این مختصر لازم می‌دانم اشاره داشته باشم تشکیل دو نهاد مدنی «کانون فنی» و «بنیاد فنی» است که بنده افتخار مشارکت و همکاری محدود در آنها را داشته‌ام.

کانون فنی

کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی، به اختصار «کانون فنی» در سال 1369 با مشارکت فارغ التحصیلان ادوار گذشته دانشکده بصورت یک نهاد مدنی با هدف کمک به اعتلای دانشکده فنی و کوشش در راه توسعه حرفه مهندسی و تقویت روحیه کار جمعی و اجتماعی اعضای کانون تشکیل شده است. با توجه به حدود 40 هزار دانش آموخته در دانشکده فنی، کانون فنی یکی از نهادهای برجسته و تاثیرگذار در جامعه مدنی ایران است و در بیش از سه دهه فعالیت های خود به رغم چالش‌های پیش‌روی نهادهای مدنی، کارنامه موفقی داشته است. علاوه بر تعامل با مدیریت دانشکده فنی برای اعتلا و توسعه آن، به نظر بنده نقش اصلی کانون به عنوان یک نهاد مدنی، بستر بسیار خوبی برای تمرین کار جمعی است.

بنیاد فنی

بنیاد حامیان دانشکده فنی به اختصار «بنیاد فنی» در سال 1386 با حضور جمع زیادی از دانش آموختگان دانشکده فنی و دوستداران آن تشکیل شد. اهداف اصلی بنیاد فنی، کمک به رشد و اعتلای هرچه بیشتر دانشکده فنی و همچنین فراهم ساختن زمینه های اجرایی توسعه زیرساخت ها و تجهیزات لازم برای طرح های عمرانی دانشکده فنی و همچنین زمینه سازی برای شکوفایی استعداد و خلاقیت دانشجویان دانشکده فنی است.

*یادداشت محمد توسلی – ماهنامه تجربه ، شماره 38- اسفند 1403.