میراث طالقانی

19 شهریور سالگرد شهادت مبارزی متفاوت است

میراث طالقانی

محمد توسلی

38 سال بعد از در گذشت آیت‌الله سید محمود طالقانی در شهریور ماه، زنده یاد دکتر ابراهیم یزدی هم در شهریور ماه دار فانی را وداع گفت و به پیشگامان روشنفکری دینی و بنیان گزاران نهضت آزادی ایران پیوست. شاید بهترین گرامی‌داشت یاد و خاطره طالقانی در سالروز درگذشت ایشان، مروری بر عملکرد شاگردان و یاران او، که از جمله میراث طالقانی هستند، باشد. زیرا طالقانی و همراهانشان مهندس بازرگان و دکتر سحابی در طول چند دهه، بذرهای آگاهی‌بخشی را که در دهه‌های 20 و 30 بر ذهن نسل جوان آن دوران، چون عزت‌الله سحابی، مصطفی چمران، ابراهیم یزدی و ...، کاشتند؛ در تداوم راه آن پیشگامان به بار نشسته است و امروز جامعه ما شاهد استقبال چشمگیر مردم از آن گفتمان و تربیت شدگان آن هست.

طالقانی همراه با بازرگان، نسل جوان را با آموزه‌های قرآن و دانش و تجربه بشری آشنا ساختند تا با بازگشت به فطرت انسانی و عقلانیت خود با پیام راهبردی انبیا و ارزش‌های توحیدی آشنا شوند و راهکار رفع ظلم و جهل از انسان را ( انّهُ کانَ ظلوماً جهولاً ) اختیار و آزادی و حاکمیت برسرنوشت خود ( لیَقومَ الناسُ بالقِسط ) بدانند و برای این که انسان در جایگاه کرامت و حقوق بشری و شهروندی خود قرار گیرد ( لَقَد کَرَّمنا بنی آدم )؛ « پرتوی از قرآن » طالقانی، اسلام رحمانی را در معرض شناخت و آگاهی مخاطبین قرار می‌دهد.

سخنان پر شور و توأم با نگرانی طالقانی در دوره کوتاه بعد از انقلاب، عموماً بر همین ارزش ها متمرکز بود. او ضمن توصیه به سعه صدر و رواداری ( لا اکراهَ فی الدّین ) همواره بر آزادی، عدالت و کرامت انسان و سپردن کارها بدست خود مردم ( دموکراسی ) و اجرای اصول شوراها اصرار و تأکید داشت تا آموزه‌های دینی در عرصه عمومی بتواند همراه با دانش بشری زمینه‌های رشد و بالندگی آحاد جامعه و توسعه را فراهم سازد.

دغدغه های طالقانی و بازرگان در واقع در راستای همان دیدگاه‌های عالمان عصر مشروطه؛ آخوند خراسانی و میرزای نائینی بود که امروز بیش از پیش برای آگاهان جامعه ما برجسته و مشخص شده و راهبردهای آنان برای خروج از بحرانهای کنونی در پیش رو قرار گرفته است.

در سی و هشتمین سالگرد درگذشت زنده یاد سید محمود طالقانی، میراث او را هم در تداوم بینش و منش او و هم تربیت شخصیت‌هایی چون زنده یاد دکتر ابراهیم یزدی گرامی می‌داریم که در طول بیش از شصت سال، راه او و سایر پیشگامان روشنفکری دینی مهندس بازرگان و دکتر سحابی را تداوم بخشیده‌اند. برای تداوم راه این بزرگواران از خداوند متعال استعانت می‌جوییم.  

منبع: شرق - 19 شهریور 96