مجلسی که همه گروه ها را نمایندگی می کند

مجلسی که همه گروه ها را نمایندگی می کند

محمد توسلی

با تشکیل مجلس دهم و انتخاب هیئت رئیسه دائم آن می توان نگاهی تحلیلی به فرایند شکل گیری مجلس دهم، نقاط قوت و ضعف آن و به جایگاه گروه های اجتماعی مختلف در آن داشت و به ظرفیت چنین مجلسی برای هماهنگی با دولت یازدهم و پاسخ گویی به مطالبات مردم در شرایط خطیر کنونی اشاره کرد.

1

شرایط برگزاری انتخابات مجلس دهم و ترکیب نمایندگان منتخب قابل مقایسه با ادوار گذشته نیست. زیرا در این انتخابات با رد صلاحیت‌های گسترده‌ای که انجام شد و نهایتا افراد زیادی که واجد شرایط نامزدی برای مجلس دهم بودند، امکان حضور در مجلس را پیدا نکردند. بنابراین افراد رده سوم و چهارم در خیلی از شهرها از جمله تهران تایید صلاحیت شدند. در تهران برای اولین‌بار لیست امید که مجموعه‌ای از اصلاح‌طلبان و حمایت‌کنندگان دولت و خط مشی اعتدال بودند، توانستند سی نفررا به طور کامل به خودشان اختصاص دهند. در خیلی از کلان‌شهرها نیز چنین اتفاقی افتاد. اکثر تحلیلگران این نگاه را داشتند که چون مردم از رد صلاحیتهای فراقانونی شورای نگهبان ناراضی بودند، در انتخابات حضور پیدا کردند و با رأی اعتراضی خودشان این پیام را دادند که با این ردصلاحیت‌ها موافق نیستند؛ اما همچنان بر پیگیری مطالبات خودشان از طریق قانونی و صندوق های رأی تاکید می ورزند. در واقع مردم بدون اینکه لیست جدید کاندیداها را بشناسند با توصیه‌ رهبران جنبش اصلاحات به این لیستها رای دادند تا نگاه اجتماعی خودشان را مطرح کنند و گفتمان اصلاحات و خواست تحول و تغییر در جامعه ایران را تکرار کنند و لزوم پاسخگویی به مبرم‌ترین نیازهای امروز جامعه ایران را در راستای منافع ملی و در چارچوب قانون محقق سازند.

در فاصله اعلام نتایج انتخابات تا تشکیل مجلس، کنشگران سیاسی، دو نوع واکنش را در برابر انتخابات مجلس نشان دادند؛ برخی اصلاح‌طلبان این گفتمان را دنبال می‌کردند که چون مردم به لیست امید رأی دادند، قطعا باید دکتر عارف، سر لیست تهران، در جایگاه ریاست مجلس قرار گیرد. در واقع برخی اصلاح‌طلبان این انتخاب را بعنوان یک ضرورت مطرح می‌کردند که اگر به این ترتیب عمل نشود باعث یأس و ناامیدی مردم نسبت به اصلاح‌طلبان خواهد شد. در مقابل، دیگرانی بودند که نگرشی راهبردی به این مسئله داشتند و معتقد بودند که بهتر است با توجه به واقعیت‌های اجتماعی، جنبش اصلاحات کوشش کند که از منافع گروهی خودش در کوتاه‌مدت صرف‌نظر کرده و با نگاه راهبردی با دیگر نیروهای اجتماعی تعامل کند. تعاملی که بتواند در آینده زمینه‌های تحقق مطالبات اصلاح‌طلبان را در عمل فراهم آورد.

2

اینک؛ رخدادهای چند جلسه اول مجلس دهم و ارزیابی انتخابات موقت و دائم هیئت رئیسه مجلس نشان می دهند؛ که فراکسیون امید به رغم انسجام داخلی آن از اکثریت آراء مجلس برخوردار نیست و بنابر این  نیاز به تعامل و همکاری با سایر گروه های مجلس دارند. در مرحله  انتخاب هیات رئیسه موقت نتایج نمایانگر وزن اصلاح‌طلبان در مجلس دهم بود. آقای عارف شخصیت علمی و اخلاق اجتماعی برجسته خودشان را نیز پس از اعلام رأی به خوبی نشان دادند و در مرحله بعد؛ انتخابات را به آقای لاریجانی واگذار کردند و پایه های تفاهم و همکاری را در مجلس تقویت کردند.

ترکیب هیات رئیسه مجلس که در مرحله دائم موجب حضور پر رنگ تر فراکسیون امید شده است نشان از پیامد این تعامل تعالی بخش در این فرایند است. اما آنچه ویژه گی خاصی به ترکیب هیئت رئیسه مجلس بخشیده است که با مجالس گذشته متفاوت به نظر می رسد حضور نمایندگاه گروه‌های اجتماعی مختلف اعم از اصلاح طلبان لیست امید، محافظه‌کاران معتدل، محافظه کاران تندرو، افراد مستقل و اهل تسنن در هیئت رئیسه و مدیریت مجلس است.

3

اما نکته دیگری در فرایند شکل گری مجلس دهم به نظر می رسد که جا دارد در این جا به آن اشاره شود؛ موضوع جذب و معتدل کردن جمعی از محافظه کاران تندرو توسط آقای لاریجانی است که در مجلس نهم در مقابل خط مشی اعتدالی  ایشان و همکاری با برنامه های دولت آقای روحانی ایستادگی کرده بودند.این فرایند اگر چه در این مرحله تاکتیکی هم بوده باشد، شاخص خوبی برای زمینه های تقویت همکاری و تعامل داخلی مجلس و همچنین تمرکز بر تلاش های مجلس برای همکار ی با دولت در راستای منافع ملی و پاسخگویی به مطالبات برحق مردم قابل ارزیابی است.

این نگاه متکثر یک شاخصه مهم مجاس دهم می‌تواند مورد تاکید باشد و به گمان من پیش‌نیاز فعالیت دمکراتیک و زمینه‌ساز تقویت کار جمعی است. در یک جامعه دموکراتیک بایستی همه گرایش‌ها و نحله‌ها ، در چاچوب و التزام به قانون اساسی حضور داشته باشند و به عقیده و دیدگاه یکدیگر احترام بگذارند و در راستای منافع ملی و در چارچوب قانون در جهت پاسخ به نیازهای مردم برنامه ریزی و گام  بردارند. بنظر من این یکی از برجستگی‌های این مجلس است که هیچ گروهی در آن غایب نیست و برای جامعه‌ای که بخواهد فرایند دموکراسی را طی کند، این امریکی از مقدمات و پیش‌نیازهای ضروری آن است.

منبع: روزنامه همدلی 13 خرداد 95