شورای شهر نمایشی، جایگاهی در مدیریت شهری ندارد

 

شورای شهر نمایشی، جایگاهی در مدیریت شهری ندارد؛*

«تخلیه تهران» بخاطر کم‌آبی از نگاه اولین شهردار پایتخت پس از انقلاب | ظرفیت تهران برای 5 میلیون نفر پیش‌بینی شده بود

 

اقتصادنیوز: محمد توسلی، نخستین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی گفت: ریشه بحران‌های کلانشهر تهران هم در بحران‌های کلان مدیریت کشور و هم در مدیریت شهری است. تهران امروز در آستانه بحرانی قرار گرفته که ریشه‌های آن تنها در مدیریت شهری خلاصه نمی‌شود، بلکه در ساختار کلان حکمرانی کشور نیز قابل جست‌وجوست.

محمد توسلی، نخستین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی، معتقد است روند تمرکز سیاسی و اقتصادی در پایتخت طی چهار دهه گذشته، تهران را از ظرفیت طبیعی خود فراتر برده و این تمرکز، زمینه‌ساز بحران‌های زیست‌محیطی، کمبود منابع آب و نابسامانی در حمل‌ونقل شهری شده است.

توسلی با اشاره به ریشه‌های تاریخی و مدیریتی این بحران‌ها، راهکارهایی مانند «تخلیه تهران» که اخیراً مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، از آن سخن گفته را غیرکارشناسی و غیرواقع‌بینانه می‌داند و تأکید می‌کند که بدون اصلاحات ساختاری و بازگشت به مشارکت واقعی مردم در مدیریت کشور و شهرها، بحران‌های پایتخت از جمله بحران آب قابل حل نخواهد بود.

مشروح گفتگو با محمد توسلی؛

*آقای توسلی، به نظر شما چه عواملی باعث شده که پایتخت به نقطه بحران برسد؟ آیا مدیریت شهری و برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت در این وضعیت نقش داشته است؟

ریشه بحران‌های کلانشهر تهران هم در بحران‌های کلان مدیریت کشور و هم در مدیریت شهری است. ریشه بحران‌های مدیریت کشور در انحرافی است که پس از انقلاب 57 در مطالبات تاریخی ملت ایران به وجود آمد.[1] پیامدهای آن بحران‌های فراگیر در عرصه‌های داخلی و خارجی است که امروز آثار آن را در جامعه و مدیریت متمرکز حاکمیت شاهد هستیم که موضوعی است باید بطور مستقل مورد بررسی قرار گیرد.

ظرفیت شهر تهران برای حدود 5 میلیون جمعیت پیش‌بینی شده

چنین فرایندی بطورطبیعی در حدود نیم قرن گذشته در مدیریت شهر تهران نیز تاثیرگذار بوده و امروز شاهد پیامدهای آن در عرصه‌های مختلف هستیم. تمرکز سیاسی و اقتصادی و امور اداری و دولتی در شهر تهران موجب شده است که جمعیت حدود 4 میلیون شهر تهران در سال 58 امروز به حدود 10 میلیون افزایش پیدا کند. پیامدهای آن بحران‌های زیست محیطی، حمل و نقل شهری، کمبود منابع آب و... بوده است که امروز کاملا برجسته است. 

مطالعات طرح جامع شهر تهران که در سال‌های قبل از 57 انجام شده نشان می‌دهد که ظرفیت شهر تهران به لحاظ موقعیت و منابع آب برای حدود 5 میلیون جمعیت پیش بینی شده است. دو برابر شدن جمعیت بطور طبیعی این بحران‌ها را درپی داشته است. 

علاوه بر عوامل کلان مدیریت کشور که در بحران‌های جاری شهر تهران بطور طبیعی تأثیرگذار بوده‌اند، اما در مقاطعی سوء مدیریت در شهر تهران موجب تشدید این بحران‌ها نیز شده است.

راهکار «تخلیه تهران» و یا «انتقال پایتخت» کارشناسی و واقع بینانه نیست

*اخیراً برخی مقامات، از جمله رئیس جمهور، راهکارهایی مثل «تخلیه تهران» را مطرح کرده‌اند. آیا این نوع راهکارها از نظر شما عملی و کارآمد هستند یا ...؟

راهکار «تخلیه تهران» و یا «انتقال پایتخت» که توسط آقای دکتر پزشکیان رئیس جمهور یا سایر مقامات مطرح شده کارشناسی و واقع بینانه نیست. برای عبور از بحران‌های جاری کشور از جمله بحران آب در شهر تهران نیاز به کار کارشناسی و توجه به ریشه‌های این بحران‌ها دارد.

همانطور که در دوران حدود 2 سال مدیریت شهرداری پس از انقلاب مطرح شده و در چهار دهه گذشته نیز به دفعات توضیح داده شده که راه حل کارشناسی بحران‌های شهر تهران تمرکز زدایی سیاسی و اقتصادی است و این فرایند مستلزم اصلاح ساختاری در حاکمیت است تا با بازگشت به مردم و تحقق همان مطالبات مردم در سال 57 این اصلاحات در سطح حاکمیت و در مدیریت شهر تهران امکان پذیر گردد.

شورای شهر نمایشی 21 نفر تهران، جایگاهی در مدیریت شهری ندارد

*چه اقدامات عملی می‌تواند جایگزین شعارهای سیاسی و حرف‌های کلی شود تا بحران، واقعا مدیریت شود؟

راهبردهای ارایه شده شعار سیاسی نیست. در شرایطی که شهروندان تهران، حتی شورای شهر نمایشی 21 نفر تهران، جایگاهی در مدیریت شهری ندارند و از جمله اخیرا خانه اندیشمندان علوم انسانی تعطیل و خانه مداحان افتتاح می‌شود و فضای تبلیغات شهری چون هیأت‌های مذهبی شده است، آیا در چنین شرایطی مدیریت بحران‌های جاری کلانشهر تهران از جمله بحران آب آن در کوتاه مدت امکان پذیر است؟ 

*مصاحبه خبرنگار اقتصاد نیوز با محمد توسلی -نسترن رفیعی – 21 آبان 1404

 

 

---

[1] به اختصار: مطالباتی که آقای خمینی در نوفل‌لوشاتو برای آینده جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده بودند و به استناد آنها مردم در رفراندم 12 فروردین 58 بیش از 98 درصد به آن رأی دادند. این مطالبات «آزادی، جمهوریت (حاکمیت ملت)، آزادی دگراندیشان و...» بود. در سال 58 پیش نویس قانون اساسی مصوب دولت موقت و مورد تایید اولیه آقای خمینی در مجلس خبرگان قانون اساسی کنار گذاشته شد و اصل «ولایت فقیه» به آن اضافه شد. در سال 68 در بازنگری مجدد قانون اساسی اصل «ولایت مطلقه فقیه» به آن اضافه شد و پیامدهای آن تمرکز قدرت در رهبری و حاکمیت و عملا نقض آن مطالبات تاریخی گردید. پیامدهای این انحراف رخدادهای اشغال سفارت آمریکا، تحمیل جنگ 8 ساله، جنگ 12روزه و ... و رخدادهای چهاردهه گذشته است که امروز شاهد هستیم.